Το βράδυ παραμιλάει.
Δεν είναι μόνο ενοχλητικό. Η νυχτερινή ατμόσφαιρα του κελιού δίνει μια μυστηριακή διάσταση στο παραμιλητό.
Τον ξυπνάει. Του λέει: “Αδελφέ παραμιλάς”.
Απαντάει: “Το ξέρω αδελφέ. Το βράδυ. Έρχονται οι νεκροί στον ύπνο μου”.
Του λέει: “Ε, διώξτους τους καργιόλες να κοιμηθούμε…”
Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο http://rioters.espivblogs.net/
Τι είναι το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα; Για ποιο λόγο έχει σημασία; Μας εξηγεί η Angela Y. Davis:
Η φυλάκιση έχει γίνει μια απάντηση που δίνεται με το παραμικρό, σε υπερβολικά πολλά από τα κοινωνικά προβλήματα που επιβαρύνουν τους βυθισμένους στη φτώχεια ανθρώπους. Προβλήματα που συχνά καμουφλάρονται με τη βολική ομαδοποίηση τους στην κατηγορία “έγκλημα” και με την αυτόματη απόδοση της εγκληματικής συμπεριφοράς στους έγχρωμους. Η έλλειψη στέγης, η ανεργία, η εξάρτηση από τα ναρκωτικά, οι μεταδοτικές ασθένειες και ο αναλφαβητισμός είναι μόνο λίγα από τα προβλήματα που εξαφανίζονται από τη δημόσια θέα όταν οι άνθρωποι που τα αντιμετωπίζουν καταχωνιάζονται σε κάποιο κελί. Οι φυλακές λοιπόν, παρουσιάζονται σα μαγικό κόλπο. Ή καλύτερα, οι άνθρωποι που ψηφίζουν υπέρ νέων ποινών και φυλακών και σιωπηρά συναινούν στην εξάπλωση ενός δικτύου φυλακών και καταστημάτων κράτησης, έχουν εξαπατηθεί να πιστεύουν στα μαγικά αποτελέσματα της φυλάκισης. Όμως οι φυλακές δεν εξαφανίζουν τα προβλήματα αλλά τους ανθρώπους. Και η πρακτική εφαρμογή της εξαφάνισης τεραστίων αριθμών ανθρώπων από φτωχιές, μεταναστευτικές και φυλετικά περιθωριοποιημένες κοινότητες, έχει γίνει κυριολεκτικά μια μεγάλη επιχείρηση.
Πίσω από τη φαινομενική ευκολία των μαγικών υπάρχει πάντα έντονη παρασκηνιακή δραστηριότητα. Όταν οι φυλακές εξαφανίζουν ανθρώπους προκειμένου να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι λύνουν τα κοινωνικά προβλήματα, ποινικές υποδομές πρέπει να δημιουργηθούν για να στεγάσουν έναν ραγδαία αυξανόμενο πληθυσμό φυλακισμένων. Αγαθά και υπηρεσίες πρέπει να παρασχεθούν για να διατηρηθούν οι έγκλειστοι πληθυσμοί ζωντανοί. Κάποιες φορές αυτοί οι πληθυσμοί πρέπει να διατηρούνται απασχολημένοι και άλλες, ιδιαίτερα στις καταπιεστικές φυλακές υπερ-υψίστης ασφαλείας και στα κέντρα κράτησης μεταναστών, πρέπει να στερηθούν οποιαδήποτε δραστηριότητα έχει κάποιο νόημα. Πλήθος σιδηροδέσμιων και αλυσοδεμένων ανθρώπων, διασχίζουν τα σύνορα καθώς μεταφέρονται από τη μια ομοσπονδιακή φυλακή στην άλλη. Όλη αυτή η διαδικασία που συνηθίζονταν να είναι κυρίως αρμοδιότητα του κράτους, τώρα διεξάγεται και από ιδιωτικές επιχειρήσεις, η σύνδεση των οποίων με το κράτος, στον τομέα που κατ’ ευφημισμών αποκαλείται “σωφρονισμός”, συντονίζεται επικίνδυνα με το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Τα κέρδη που προκύπτουν από τις επενδύσεις στη βιομηχανία της τιμωρίας, σαν κι αυτά που προκύπτουν στην παραγωγή όπλων, ισοδυναμούν με κοινωνική καταστροφή. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις βασικές ομοιότητες και τη δυνατότητα κέρδους των επιχειρηματικό-κρατικών κυκλωμάτων στους τομείς της στρατιωτικής παραγωγής και της απονομής ποινών, το εξαπλωνόμενο ποινικό σύστημα μπορεί πια να χαρακτηριστεί ως “φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα”.
Το χρώμα της φυλάκισης
Σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι σήμερα (1998) φυλακισμένοι στο τεράστιο δίκτυο των αμερικάνικων φυλακών και καταστημάτων κράτησης. Περισσότερο από το 70% του φυλακισμένου πληθυσμού είναι έγχρωμοι. Είναι ευρέως γνωστό ότι η γρηγορότερα αυξανόμενη ομάδα φυλακισμένων είναι οι μαύρες γυναίκες όπως και ότι οι αυτόχθονες αμερικάνοι είναι η μεγαλύτερη, αναλογικά με το μέγεθός της. Περίπου πέντε εκατομμύρια άνθρωποι- συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν περιοριστικούς όρους ή αναστολή- είναι υπό το καθεστώς άμεσης επίβλεψης από το σύστημα ποινικής καταστολής.
Τρεις δεκαετίες πριν, ο πληθυσμός των κρατουμένων ήταν περίπου το 1/8 του σημερινού μεγέθους. Ενώ οι γυναίκες αποτελούν ένα σχετικά μικρό ποσοστό ανθρώπων πίσω από τα κάγκελα, σήμερα ο αριθμός των έγκλειστων γυναικών στην Καλιφόρνια μόνο, είναι σχεδόν διπλάσιος από τον πληθυσμό των έγκλειστων γυναικών σε πανεθνικό επίπεδο το 1970. Σύμφωνα με τον Elliot Currile: «Η φυλακή καραδοκεί στην κοινωνία μας σε μια πρωτοφανή έκταση στην ιστορία μας ή την ιστορία οποιασδήποτε άλλης βιομηχανικής δημοκρατίας. Κάπως σαν τους μεγάλους πόλεμους, ο μαζικός εγκλεισμός έχει γίνει το πιο ολοκληρωτικά εφαρμοσμένο κυβερνητικό πρόγραμμα της εποχής μας».
Προκειμένου να συσσωρεύσει ανθρώπινα κορμιά προορισμένα για την κερδοφόρα τιμωρία τους, η πολιτική οικονομία των φυλακών στηρίζεται στην φυλετικοποιημένη αντίληψη της εγκληματικότητας- όπως οι εικόνες των εξαρτώμενων από την κοινωνική πρόνοια γυναικών που γεννάνε παιδιά εγκληματίες- και σε ρατσιστικές πρακτικές στη σύλληψη, την καταδίκη και την παραδειγματική επιβολή ποινών. Τα έγχρωμα σώματα αποτελούν το βασικό ακατέργαστο ανθρώπινο υλικό σε αυτό το τεράστιο πείραμα εξαφάνισης των τεράστιων κοινωνικών προβλημάτων της εποχής μας. Μόλις η αύρα της μαγείας εξαφανιστεί από την λύση της φυλάκισης, αυτό που αποκαλύπτεται είναι ο ρατσισμός, η ταξική βία και η παρασιτική σαγήνη του καπιταλιστικού κέρδους. Το φυλακο-βιομηχανικό σύστημα, ηθικά και υλικά, απομυζεί τον πληθυσμό του και καταβροχθίζει τον κοινωνικό πλούτο, αναγκασμένο να ανταπεξέλθει στα πολλά προβλήματα που έχουν οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των κρατουμένων.
Όσο οι φυλακές κερδίζουν συνεχώς χώρο στο κοινωνικό πεδίο, άλλα κυβερνητικά προγράμματα που μέχρι πρότινος επιλέγονταν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινωνίας- όπως η προσωρινή βοήθεια σε άπορες οικογένειες- τείνουν να εξαλειφθούν. Η υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της πειθαρχίας και της ασφάλειας σε κυρίαρχα, πάνω από τη μάθηση, ζητήματα, στα δημόσια σχολεία των φτωχών κοινοτήτων, είναι άμεσα σχετιζόμενα με την “λύση” της φυλακής.
Βγάζοντας κέρδος από τους κρατούμενους
Με τις φυλακές να πολλαπλασιάζονται στην αμερικάνικη κοινωνία, το ιδιωτικό κεφάλαιο έχει εισχωρήσει στη βιομηχανία της τιμωρίας. Αν οι φυλακές γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές στην αμερικάνικη οικονομία, είναι ακριβώς επειδή παρέχουν τη δυνατότητα του κέρδους. Αν η έννοια της τιμωρίας ως πηγή ενδεχόμενων υψηλών κερδών είναι από μόνη της άθλια, τότε η στρατηγική που βασίζεται σε ρατσιστικές λειτουργίες και ιδεολογίες ώστε να εξωραϊστεί και να γίνει κερδοφόρα η μαζική τιμωρία είναι ακόμα πιο ελεεινή.
Η ιδιωτικοποίηση των φυλακών είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της σύγχρονης τάσης του κεφαλαίου προς την βιομηχανία της φυλακής. Όμως, ενώ ακόμα και οι κρατικές φυλακές συχνά δε συμμορφώνονται στα διεθνή δεδομένα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ιδιωτικές είναι ακόμα πιο επιπόλαιες. Τον Μάρτιο αυτού του χρόνου (1998), η Σωφρονιστική Εταιρεία της Αμερικής (CCA), η μεγαλύτερη εταιρεία ιδιωτικών φυλακών στις Ε.Π.Α. διέθετε 54.944 κλίνες σε 68 καταστήματα κράτησης ως ιδιωτικές ή δημόσιες φυλακές στις Ε.Π.Α., στο Πουέρτο Ρίκο, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία. Ακολουθώντας την παγκόσμια τάση της υποβολής περισσότερων γυναικών σε δημόσια τιμωρία, η ΣΕΑ προσφάτως άνοιξε μια γυναικεία φυλακή, έξω από την Μελβούρνη. Η εταιρεία πρόσφατα προσδιόρισε την Καλιφόρνια ως το “νέο σύνορό” της.
Η Σωφρονιστική Εταιρεία του Γουακενχάτ (WCC), η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία φυλακών των Ε.Π.Α. κέρδισε συμβόλαια και επιχορηγήσεις για να διαχειριστεί 46 φυλακές στην Β. Αμερική, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Αυστραλία. Της ανήκουν συνολικά 30.424 κλίνες καθώς επίσης συμβόλαια για τις υπηρεσίες υγείας, την μεταφορά και την ασφάλεια των κρατουμένων.
Ως τώρα, τα κέρδη της CCA και της WCC πηγαίνουν πολύ καλά. Μεταξύ του 1996 και του 1997, τα έσοδα της CCA αυξήθηκαν κατά 58% από 293 εκατομμύρια δολάρια σε 426 εκατομμύρια. Τα καθαρά κέρδη της αυξήθηκαν από 30,9 εκατομμύρια σε 53,9. Η WCC αύξησε τα έσοδα της από 138 εκατομμύρια δολάρια το 1996 σε 210 το 1997. Σε αντίθεση με τα κρατικά σωφρονιστικά ιδρύματα, τα υπέρογκα κέρδη από αυτά τα ιδιωτικά ιδρύματα βασίζονται στη μαύρη εργασία.
Το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα
Όμως οι εταιρίες των ιδιωτικών φυλακών είναι μόνο το πιο εμφανές στοιχείο της αυξανόμενης ιδιωτικοποίησης της τιμωρίας. Οι κρατικές αναθέσεις οικοδόμησης νέων φυλακών, έχουν τονώσει την κατασκευαστική βιομηχανία. Ο κλάδος των αρχιτεκτόνων έχει εντοπίσει μια νέα σημαντική τάση· αυτή του σχεδιασμού φυλακών. Η τεχνολογία που αναπτύσσεται για τον στρατό από εταιρείες όπως η Westinghouse, πωλείται για χρήση στους τομείς επιβολής νόμου και τιμωρίας.
Επιπλέον, εταιρείες που μοιάζουν να μην έχουν σχέση με την τιμωριτική αγορά, στην πραγματικότητα σχετίζονται με την επέκταση του φυλακο- βιομηχανικού συμπλέγματος. Οι μετοχές των εταιρειών κατασκευής φυλακών είναι μια από τις πολλές πηγές κερδοφόρων επενδύσεων για επιτυχημένους επενδυτές όπως ο Merrill Lynch. H MCI χρεώνει τους κρατούμενους και τις οικογένειες τους, με εξωφρενικές τιμές για τις αναγκαίες σ’ αυτούς τηλεφωνικές κλήσεις, οι οποίες συχνά είναι η μόνη επαφή που έχουν οι κρατούμενοι με τον έξω κόσμο.
Πολλές επιχειρήσεις, των οποίων τα προϊόντα καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση, έχουν καταλάβει ότι η εργατική δύναμη των κρατουμένων, μπορεί να είναι τόσο κερδοφόρα όσο η εργατική δύναμη του Τρίτου Κόσμου την οποία εκμεταλλεύονται οι αμερικάνικες πολυεθνικές. Έτσι οι εργάτες που ανήκουν σε συνδικάτα, εκτοπίζονται στην ανεργία και πολλές φορές καταλήγουν ακόμα και στη φυλακή. Κάποιες από τις εταιρείες που χρησιμοποιούν την εργατική δύναμη των κρατουμένων είναι η JBM, Motorola, Compaq, Texas Instruments, Honeywell, Microsoft, Boeing. Όμως, δεν είναι μόνο οι βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, που δρέπουν τους καρπούς τις εργασίας των κρατουμένων. Τα καταστήματα της Nordstrom πουλάνε τζιν με την ετικέτα “Prison Blues” όπως επίσης μπλουζάκια κα πανωφόρια φτιαγμένα στις φυλακές του Oregon. Το διαφημιστικό σλόγκαν για αυτά τα ρούχα είναι: «φτιαγμένα μέσα, για να φορεθούνε έξω». Οι κρατούμενοι στη Μaryland τσεκάρουν γυάλινα μπουκάλια και βάζα που χρησιμοποιούνται από την Revlon και την Pierre Cardin και σχολεία από όλο τον κόσμο αγοράζουν αναμνηστικές κούπες αποφοίτησης και τηβέννους φτιαγμένες από κρατούμενους της Νότιας Καρολίνας.
Για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις γράφει η Eve Coldberg και η Linda Evans (πολιτικοί κρατούμενοι στο ομοσπονδιακό σωφρονιστικό κατάστημα στο Δουβλίνο της Καλιφόρνιας) η εργασία των κρατουμένων είναι σαν τη κότα με τα χρυσά αυγά. Χωρίς απεργίες. Χωρίς συνδικαλισμό. Χωρίς ταμείο ανεργίας ή εργατικές αποζημιώσεις. Χωρίς το εμπόδιο της διαφορετικής γλώσσας όπως στις ξένες χώρες. Οι νέες φυλακές Λεβιάθαν είναι χτισμένες σε χιλιάδες στρέμματα εργοστασίων μέσα από το τοίχος. Οι κρατούμενοι εισάγουν δεδομένα για την Shevron, κάνουν τηλεφωνικές κρατήσεις για την TWA, εκτρέφουν γουρούνια, φτυαρίζουν κοπριά, φτιάχνουν ηλεκτρικούς πίνακες, λιμουζίνες, στρώματα νερού και εσώρουχα, για τη Victoria Secret – όλα με κοινό παρανομαστή το κόστος της “ελεύθερης εργασίας”.
Καταβροχθίζοντας τον κοινωνικό πλούτο
Παρόλο που η εργασία των κρατουμένων- η οποία σε τελική ανάλυση αμείβεται σε ένα επίπεδο πολύ χαμηλότερο του βασικού μισθού- είναι πολύ κερδοφόρα για τις ιδιωτικές εταιρείες που την χρησιμοποιούν, το ποινικό σύστημα από μόνο του δε παράγει πλούτο. Καταβροχθίζει τον κοινωνικό πλούτο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επιδότηση κατοικιών για αστέγους, για τη βελτίωση της δημόσιας παιδείας των φτωχών και φυλετικά περιθωριοποιημένων κοινοτήτων, για να δημιουργήσει δημόσια προγράμματα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά για άτομα που θέλουν να απαλλαγούν από τις εξαρτήσεις τους, να δημιουργήσει ένα εθνικό σύστημα υγείας, να επεκτείνει προγράμματα που καταπολεμούν το AIDS, να ξεριζώσει την ενδοοικογενειακή βία και σταδιακά να δημιουργήσει θέσεις εργασίας με ικανοποιητικές αποδοχές για τους ανέργους.
Από το 1984 άνοιξαν περισσότερες από 20 καινούργιες φυλακές στην Καλιφόρνια τη στιγμή που μόνο μια πανεπιστημιακή σχολή προστέθηκε στο κρατικό πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και καμμία στο δεύτερο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Το 1996-97 η ανώτατη εκπαίδευση απολάμβανε μόλις το 8,7% του προϋπολογισμού ενώ στον σωφρονισμό αντιστοιχεί το 9,6%. Τώρα που η επανένταξη των αποκλεισμένων έχει κηρυχτεί παράνομη στην Καλιφόρνια, έγινε προφανές ότι η εκπαίδευση προορίζεται για κάποιους ανθρώπους ενώ η φυλακή για άλλους. Πενταπλάσιοι μαύροι έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στη φυλακή από ότι στα τετραετούς φοίτησης κολέγια και πανεπιστήμια. Αυτός ο νέος διαχωρισμός έχει επικίνδυνες συνέπειες για ολόκληρη τη χώρα.
Απομονώνοντας ανθρώπους χαρακτηρισμένους ως εγκληματίες, η φυλακή συγχρόνως ενισχύει και αποκρύπτει το δομικό ρατσισμό της αμερικάνικης οικονομίας. Οι ισχυρισμοί για χαμηλά επίπεδα ανεργίας, ιδίως στις κοινότητες των μαύρων, έχουν νόημα μόνο αν κάποιος θεωρήσει ότι ο τεράστιος αριθμός ανθρώπων στη φυλακή έχει πραγματικά εξαφανιστεί και για αυτό δεν έχει δικαίωμα στην εργασία. Οι αριθμοί των μαύρων και των λατιναμερικάνων, προσφάτως εγκλεισμένων, κυμαίνονται στο 2% της αντρικής εργατικής δύναμης. Σύμφωνα με τον εγκληματολόγο David Downes : «αν εξετάσουμε τον εγκλεισμό ως καμουφλαρισμένη ανεργία, μπορεί το επίπεδό της να αυξηθεί κατά περίπου 1/3 στο 8%. Οι συνέπειες στην εργατική δύναμη των μαύρων είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές ανεβάζοντας την ανεργία των μαύρων αντρών από το 11 στο 19%».
Η κρυφή ατζέντα
Ο μαζικός εγκλεισμός δεν είναι η λύση στην ανεργία, ούτε είναι η λύση στα προβλήματα που κρύβονται πίσω από ένα ραγδαία αυξανόμενο δίκτυο φυλακών και καταστημάτων κράτησης. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων έχει εξαπατηθεί να πιστεύει στην αποτελεσματικότητα της φυλάκισης ακόμα κι αν τα ιστορικά δεδομένα ξεκάθαρα αποδεικνύουν ότι οι φυλακές δεν λύνουν κάποιο πρόβλημα. Ο ρατσισμός έχει υπονομεύσει την ικανότητα μας να παράγουμε έναν δημοφιλή κριτικό λόγο που να ανταγωνίζεται την ιδεολογική απάτη που αναγάγει τη φυλάκιση σε κλειδί της δημόσιας ασφάλειας. Το επίκεντρο της προσοχής της κρατικής πολιτικής, ραγδαία μετατοπίζεται από το κοινωνικό κράτος στον κοινωνικό έλεγχο.
Μαύροι, Λατιναμερικάνοι, αυτόχθονες αμερικάνοι και πολλοί Ασιάτες νεολαίοι απεικονίζονται ως οι πρωτεργάτες της βίας, της διακίνησης ναρκωτικών και ως ζηλόφθονες για τα αγαθά που δε δικαιούνται να κατέχουν. Νεαρές μαύρες και λατιναμερικάνες παρουσιάζονται ως σεξουαλικά ασύδοτες γυναίκες που γεννοβολούν μωρά και φτώχεια. Η εγκληματικότητα και η παρέκκλιση είναι φυλετικοποιημένες. Η επιτήρηση έτσι είναι επικεντρωμένη στις κοινότητες των έγχρωμων, των μεταναστών, των ανέργων, των αναλφάβητων, των άστεγων και γενικά αυτών που έχουν μειωμένη πρόσβαση στις κοινωνικές παροχές. Η δυνατότητα πρόσβασης στις κοινωνικές παροχές συνεχίζει να μειώνεται σε μεγάλο βαθμό επειδή η επιβολή του νόμου και τα μέτρα ποινικής προστασίας όλο και περισσότερο τις καταβροχθίζουν. Το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα έχει έτσι δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο τιμωρίας που μόνο διευρύνει τη φτώχεια αυτών που το πρόβλημα της φτώχεια τους υποτίθεται ότι λύνεται με τη φυλάκιση.
Έτσι όσο το κέντρο βάρους της κυβερνητικής πολιτικής μετατοπίζεται από την κοινωνική πρόνοια στον έλεγχο του εγκλήματος, ο ρατσισμός διεισδύει πιο βαθιά στις οικονομικές και ιδεολογικές δομές της αμερικάνικης κοινωνίας. Εντωμεταξύ συντηρητικοί σταυροφόροι εναντιώνονται στη επανένταξη των αποκλεισμένων και την πολυπολιτισμική εκπαίδευση που οδηγούν στο τέλος του ρατσισμού, αν και οι αντίπαλοί τους θεωρούν ότι τα υπολείμματα ρατσισμού μπορούν να εξωραϊστούν με τον διάλογο και τη συζήτηση. Οι συζητήσεις όμως για τις “σχέσεις μεταξύ των φυλών” δύσκολα θα διαλύσουν το φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα που θρέφει και γιγαντώνει τον ρατσισμό που κρύβεται βαθιά στις δομές τις κοινωνίας μας.
Η εμφάνιση του αμερικάνικου φυλακο-βιομηχανικού συμπλέγματος σε μια συγκυρία ραγδαίας συντηρητικοποίησης , σηματοδοτεί μια νέα ιστορική στιγμή, οι κίνδυνοι της οποίας είναι χωρίς προηγούμενο. Αλλά αυτό είναι και μια ευκαιρία. Υπολογίζοντας τον εντυπωσιακό αριθμό από απλά εγχειρήματα που συνεχίζουν να αντιστέκονται στην επέκταση της βιομηχανίας της τιμωρίας, οφείλει να γίνει εφικτό να βρεθούν αυτές οι προσπάθειες μαζί για να δημιουργηθούν ριζοσπαστικά και ορατά σε εθνικό επίπεδο κινήματα που πειστικά θα υποστηρίξουν ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι καινούργιες φυλακές αλλά νέο σύστημα υγείας, στέγασης, μόρφωσης, προγράμματα απεξάρτησης, εργασίας. Για να διασφαλίσουμε ένα δημοκρατικό μέλλον, είναι δυνατόν και απαραίτητο να συνυφάνουμε τα ποικίλα νήματα αντίστασης στο φυλακο-βιομηχανικό σύμπλεγμα σε ένα δυναμικό κίνημα κοινωνικής αλλαγής.
Μετάφραση Α. Θεοφίλου
Ε’ πτέρυγα φυλακών Δομοκού
11/04/13
Σημείωση: χρησιμοποιώ τον όρο φυλακο- βιομηχανικό σύμπλεγμα και όχι σωφρονιστικό βιομηχανικό καθώς η ίδια η συγγραφέας χρησιμοποιεί τον όρο prison-industrial και όχι το correctional industrial complex. Βλέπε Angela Davis: Are prisons obsolete? σελίδα 86. Επίσης, γιατί η έννοια της φυλακής ως “σωφρονιστικό” κατάστημα είναι ξεπερασμένη. Οι φυλακές πια λέγονται καταστήματα κράτησης.
1
Τον Σεπτέμβρη του 2009 ξεκινάνε οι πρώτες συλλήψεις με πρόσχημα την “εξάρθρωση” της Σ.Π.Φ., εγκαινιάζοντας την μέθοδο της ποινικοποίησης προσωπικών σχέσεων μεταξύ αναρχικών και διανέμοντας εντάλματα σύλληψης σαν φέιγ βολάν. Μια τακτική που στόχο δεν έχει να πλήξει μόνο τη Σ.Π.Φ., αλλά τον αναρχικό χώρο συνολικά. Στην ουσία, οι κατασταλτικοί μηχανισμοί θα χρησιμοποιήσουν τη συγκεκριμένη οργάνωση ως αφορμή για να επιτεθούν στον αναρχικό χώρο σπέρνοντας το φόβο και την ανασφάλεια στο εσωτερικό του.
Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου Υπουργείο Δημοσίας Τάξης θα μετονομαστεί σε Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Γεγονός που αμήχανα θα ερμηνευτεί ως εξωραϊσμός. Δεν είναι όμως τυχαία η χρονική συγκυρία που γίνεται αυτή η αλλαγή ονομασίας. Την περίοδο, δηλαδή, που η μεσαία τάξη χάνει απότομα τα προνόμια και τα δικαιώματά της εκπίπτοντας στην ουσία από την ιδιότητα του πολίτη σε αυτή του υπηκόου. Το εν λόγω Υπουργείο είναι αρμόδιο πια για να προστατέψει μόνο μια μικρή συντεχνία εξουσιαστών και κεφαλαιοκρατών που δεν εννοεί να εγκαταλείψει τα προνόμιά της.
Μέσα στα επόμενα χρόνια πολλά θα αλλάξουν με πιο σημαντικό την οριστική εγκατάλειψη του κεϋνσιανικού μοντέλου και τη μετάλλαξη της εργασίας από δικαίωμα σε προνόμιο. Η εξουσία του Κεφαλαίου δεν είναι σε θέση να προσφέρει το μικροαστικό όνειρο παρά μόνο καταστολή. Τα καρότα δεν φτάνουν πια ούτε για κίνητρα και μόνο το μαστίγιο μπορεί να δώσει τη λύση.
Η εκδήλωση της κρίσης, που υπέβοσκε από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, οδηγεί την κεφαλαιοκρατική τάξη, στην προσπάθειά της να διατηρήσει τα κέρδη της, σε τακτικές πρωταρχικής συσσώρευσης και αποικιοκρατικές πολιτικές ακόμα και στο εσωτερικό του Δυτικού Κόσμου. Αφού δε μπορεί να πετύχει κέρδη μέσω της Αγίας Ανάπτυξης, επιδίδεται στο πλιάτσικο. Έτσι, η εξουσία του Κεφαλαίου στρατιωτικοποιείται. Στρατιωτικοποιεί την εργασία, επιστρατεύοντας εργαζόμενους. Στρατιωτικοποιεί την καταστολή, χρησιμοποιώντας τα ΕΚΑΜ με ασήμαντες αφορμές. Στρατιωτικοποιεί τη Δικαιοσύνη, εφαρμόζοντας ειδικούς νόμους για τους πολιτικούς χώρους που αντιστέκονται.
Ειδικοί νόμοι, που προς το παρών εφαρμόζονται στον αναρχικό χώρο και αύριο θα εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε μπρεχτική παραλλαγή. Ειδικοί νόμοι, που λένε αρκεί κάποιος αναρχικός να είναι στοχοποιημένος από την αντιτρομοκρατική για να βρεθεί τυλιγμένος σε κούφιες αλλά ογκώδεις δικογραφίες.
2
Σε αυτή τη πολιτική συγκυρία τοποθετείται η δίωξη μου. Μία δίωξη βασισμένη στο ιδιώνυμο του αναρχικού και την τακτική της ποινικοποίησης των προσωπικών και πολιτικών σχέσεων.
Μία δίωξη που στο ένα σκέλος της, αυτό της συμμετοχής στη Σ.Π.Φ., “βασίζεται” στην κοινωνική μου επαφή με τον αναρχικό σύντροφο και φίλο Κώστα Σακκά. Το ενδιαφέρον είναι, ότι και ο ίδιος αρνείται τη συμμετοχή του στη συγκεκριμένη οργάνωση. Η αντιτρομοκρατική με παρουσιάζει επίσης, ψευδώς, να προσφέρω μέτρα αντιπαρακουλούθησης στο ΚΤΕΛ Αγρινίου σε άλλον κατηγορούμενο για την ίδια υπόθεση, όπου για την ιστορία αρνείται τη συμμετοχή του στην οργάνωση.
Στο δεύτερο σκέλος της, η δίωξη μου αφορά την κατά φαντασία της αντιτρομοκρατικής συμμετοχή μου στη ληστεία της Alfa Bank Πάρου και το θανάσιμο τραυματισμό ενός πολίτη που επιχείρησε να εμποδίσει τη διαφυγή των ληστών. Μία δίωξη με μοναδικό στοιχείο δείγμα dna που βρέθηκε σε κινητό αντικείμενο (καπέλο) κοντά στη τράπεζα, στοιχείο που σε καμία περίπτωση δε συνεπάγεται την παρουσία μου στη ληστεία και για το οποίο αμφισβητώ την εγκυρότητα στη διαδικασία περισυλλογής και ανάλυσης του.
Στις 10 Ιουνίου, λοιπόν, καλούμε να παρουσιαστώ στο Γ’ τριμελές εφετείο κακουργημάτων στην Λουκάρεως κατηγορούμενος για συμμετοχή στη ΣΠΦ και επιπλέον ότι ως μέλος της συγκεκριμένης οργάνωσης συμμετείχα στη ληστεία της Alfa Bank Πάρου. Κατηγορίες που από την πρώτη στιγμή αρνούμαι.
Αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες σε μια ογκωδέστατη δικογραφία γεμάτη εικασίες της αντιτρομοκρατικής για τον τρόπο ζωής μου και εντελώς κενή, όπως είναι φυσικό, από οποιοδήποτε στοιχείο.
3
Οι δίκες δεν είναι θεατρικές παραστάσεις. Είναι όμως τελετουργίες. Τελετουργίες, όπου η εξουσία του Κεφαλαίου αποκαθιστά αυτό που ορίζει ως Δίκαιο όταν θεωρεί πως έχει διαταραχθεί. Τελετουργίες όπου αποκρυσταλλώνονται κοινωνικοί συσχετισμοί. Στη συγκεκριμένη δίκη, το διακύβευμα μεταξύ άλλων, είναι τόσο η θεσμοθέτηση της ποινικοποίησης πολιτικών χώρων και αγώνων όσο και των προσωπικών σχέσεων κοινωνικών αγωνιστών. Η παγίωση μιας κατάστασης, όπου όποιος αντιστέκεται θα είναι υπόλογος στην εξουσία όχι μόνο για την ιδιότητα του ως αντιστεκόμενος αλλά για όλες τις εκφράσεις της κοινωνικής του ζωής. Ή αλλιώς παγίωσης μιας κατάστασης, όπου το να είναι κανείς αναρχικός είναι από μόνο του τεκμήριο ενοχής.
Θα μείνει μόνο η κάθε φιλία μεταξύ αναρχικών να πάρει το χαρακτήρα συμμετοχής και ένταξης σε τρομοκρατική οργάνωση.
28/09/2012
Ο Κ.. Ο Κ. έχει βγάλει 45 χρόνια φυλακή. Είκοσι χρονών πρωτομπήκε και τώρα είναι 70. Με αποκαλεί συμπατριώτη επειδή έχει κάνει Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη. Έχει κάνει και Αβέρωφ. Τώρα βγάζει τη δεύτερη ισόβια και επειδή έφτασε τα εβδομήντα, οι μέρες του μετράνε διπλές. Τον τυχεράκια! Μόλις έβγαλε την πρώτη του ισόβια αποφυλακίστηκε και μετά από ένα μήνα ελευθέρου βίου, τον ξαναπιάσανε και του έριξαν πάλι ισόβια! Φτου κι απ’ την αρχή άλλα δεκαέξι χρόνια! Τώρα είναι στον έβδομο. Μου φαίνεται πως έχει συνηθίσει. Από είκοσι χρονών που μπήκε μέχρι τώρα που πάτησε τα εβδομήντα, έχει μείνει ελεύθερος μόλις πέντε χρόνια. Δεν τον έχω ρωτήσει τι έκανε για να του αξίζει η ολοκληρωτική καταστροφή της ζωής του, αλλά πιστεύω ότι σε κανέναν δεν αξίζει τέτοια μεσαιωνική τιμωρία.
Οι κρατούμενοι όταν τον συναντάνε, κάνουν πως τον μυρίζουν και του λένε: “Φύγε από δω χώμα” ή “μυρίζει τάφος” ή “άντε γαμήσου βρικόλακα”. Γενικά δεν εμπνέει κανένα σεβασμό. Πράγματι η αύρα που αφήνει πίσω του έχει κάτι το νεκρικό. Κάτι το μιαρό. Τα βλέφαρά του είναι μπλαβί και το δέρμα του σαν τσαλακωμένη εφημερίδα. Έχει μόνο ένα δόντι που κρέμεται στα πλάγια. Μια φορά ο συγκάτοικός μου εκνευρίστηκε μαζί του και του είπε: “Κ. κάτσε καλά! Θα σου σπάσω το δόντι!”. Όμως ο Κ. απάντησε: “Κάτσε καλά! Θα σε κάνω συγχώνευση!”. (Δηλαδή, “Και να σε σκοτώσω δεν μου κάνει διαφορά στην ποινή γιατί θα μπούνε στη συγχώνευση!”).
Ο λογιστικός “ανθρωπισμός” της ποινικής δικαιοσύνης έχει επηρεάσει και τους κρατούμενους.
1-11-2012
Έχω κάποιες μέρες να γράψω για το ημερολόγιο. Όσο περνάει ο καιρός σταματάνε κάποια πράγματα να μου κάνουν εντύπωση. Δεν είναι μεγάλη η γκάμα των καταστάσεων. Έχουν μείνει κάποια τεχνικά ζητήματα που πρέπει να περιγράψω και λιγότερα υπαρξιακά. Έχω βρεί όμως την παρομοίωση που μπορεί να κάνει κατανοητή την ατμόσφαιρα της φυλακής. Είναι σαν κατάληψη σχολείου στα ΄90ς. Η αρχιτεκτονική σχολείου και οι κρατούμενοι που μοιάζουν με τους λεγόμενους εξωσχολικούς. Κάποιες εγκληματικές φυσιογνωμίες δηλαδή που παίζουν χαρτιά και κόβουν άσκοπα βόλτες με ένα μπεγλέρι στο χέρι.
Εγώ δεν νιώθω σαν κρατούμενος αλλά σαν ερευνητής που καλείται να περιγράψει την ζωή αυτής της κοινωνικής ομάδας ζώντας μαζί της. Όπως οι εθνολόγοι περασμένων αιώνων που ζούσαν μαζί με τεχνολογικά απλούς λαούς. Συμμετείχαν στην ζωή της κοινότητας, στην καθημερινότητα της, στις τελετουργίες της. Κέρδιζαν την αγάπη και την εμπιστοσύνη των ανθρώπων της. Περνούσαν χρόνια ολόκληρα μαζί τους υιοθετόντας, ενδεχομένος και κάποιες συνήθειες όμως παρέμεναν παρατηρητές. Ποτέ δεν γινόταν πραγματικά μέλη της κοινότητας. Καμιά απο τις δύο πλευρές δεν ήθελε κάτι τέτοιο. Ηλίας Πετρόπουλος και μαλακίες. Εγώ κάνω δουλειά, δεν αυτοθαυμάζομαι…
Παρολαυτά μου φαίνεται πως απο τώρα έχουν αρχίσει να κολλάω κάποιες απο τις παραξενιές της φυλακής. Όταν μου μιλάνε δεν τους προσέχω και ως εκ τούτου όταν τους μιλάω εγώ και θέλω να με προσέξουν τους ρωτάω επιτακτικά: ”Ακούς; κατάλαβες;” Σίγουρος οτι και αυτοί κάνουν το ίδιο. Επίσης οι αποστάσεις μου φαίνονται πιο μεγάλες απο οτι θα έπρεπε. Το να πάω μέχρι το γραφείο του αρχιφύλακα ας πούμε που είναι μια απόσταση 70 μέτρων, περίπου, μου φαίνεται σαν μια μικρή εκδρομή. Έχω επίσης αρχίσει να γίνομαι πιο απότομος και πιο αγενής στους τρόπους μου.
Το να συμβιώνεις σε έναν χώρο 500 τερταγωνικών μέτρων με 60 ανθρώπους που εκπροσωπούν 11 λαούς, 20 κακουργήματα και 50 πλημμελήματα δεν είναι τόσο τραγικό όσο ακούγεται. Όμως είναι κάτι που σε αναγκάζει να επιβάλεις συνεχώς τα όρια σου. Επίσης δεν υπάρχει η επλογή της παραίτησης ή της φυγής. Είσαι εγκλωβισμένος. Πρέπει να παλέψεις για την παραμικρή λεπτομέρεια. Η κάθε κίνηση έχει σημασία. Η ευγένεια εκλαβάνεται ώς αδυναμία. Πρέπει συνεχώς να επιβάλεις τα όρια σου. Όμως δεν πρέπει και να τα ξεπεράσεις. Ο τρόπος μοιάζει με αυτόν των σκυλιών. Φοβάμαι μην μου αφήσει κουσούρι.
Κατά τα άλλα η μέρα βγαίνει. Συνήθως δεν την προλαβαίνω. Δεν υπάρχει ιδιαίτερα πολύς χρόνος για χασομέρι. Διάβασμα, γράψιμο, γυμναστική, μπάνιο, μαγείρεμα, τηλέφωνα. Περνάει η μέρα και έχουν μείνει πράγματα πίσω.
2-11-2012
Η φυλακή είναι μια κουτσουρεμένη πλατωνική πολιτεία. Δεν υπαρχουν οι φιλόσοφοι-άρχοντες αλλά μόνο οι φύλακες και οι χειρωνάκτες. Και όσο για τους χειρωνάκτες μην φανταστείται, μπιρίμπα παίζουν όλοι μέρα…
Ας πώ δύο λόγια για τους φύλακες. Οι φύλακες λέγονται υπάλληλοι. Έχει πλάκα να ακούς τους κρατούμενους να απευθύνοναι σε αυτούς καλώντας τους “υπάλληλε” σαν να μιλάνε στον παρατρεχάμενο τους. Δεν το κάνουν επίτηδες. Έτσι είναι το στύλ τους. Είναι λίγο αγριάνθρωποι. Δεν καταλαβαίνουν πόσο αστείο είναι…. οι σχέσεις κρατουμένων -υπαλλήλων είναι σαν τις σχέσεις ασθενών -νοσηλευτών. Η εξουσία που έχει ο υπάλληλος στον κρατούμενο είναι η ίδια που έχει ο νοσηλευτής στον ασθενή. Ο ένας θέλει να κλείσει ήσυχος το οκτάωρο του κ ο άλλος να περάσει όσο γίνεται πιο ανώδυνα την διαμονή του. Μιά ισσοροπία που όπως και στα νοσοκομεία εξαρτάται απο το ποιός είναι ο κρατούμενος, το πόσο διεκδικητικός είναι και καμία φορά απο το φακελάκι… Πέρα απο κάτι ηλίθιους που νομίζουν οτι είναι μπάτσοι και εισπράτουν την χλεύη και την ειρωνία των κρατουμένων, αφού το ύφος τους είναι αναντίστοιχο με την ιδιότητα τους, οι υπόλοιποι είναι απλά δημόσιοι υπάλληλοι. Δεν καταλαβαίνουν οτι κάνουν κάτι τόσο νοσηρό όσο το να φυλάνε ανθρώπους. Δεν πιστεύουν οτι κάνουν κάτι κακό. Όμως ευτυχώς δεν πιστεύουν οτι κάνουν και κάτι καλό…
3-11-2012
Είμαι στο γυμναστήριο και κάνω κοιλιακούς. Μπαίνει ένας κρατούμενος και με ρωτάει:
-Πως πάει?
-Ε, τσούκου τσούκου, του απαντάω.
-Έτσι, μου λέει, τσούκου τσούκου, γιατί με το τσάκα τσάκα είδες που καταλήξαμε…
4-11-2012
Η πτέρυγα μου είναι ρώσικη. Οι κρατούμενοι ωε έναν βαθμό κρατούν τις παραδόσεις των ρώσικων φυλακών γιατί είναι πολλοί αυτοί που έχουν κάνει και εκεί κάποια θητεία. Έχουν ιεραρχεία που είναι διακριτή απο τα τατουάζ τους. Το κάθε τατού έχει συγκεκριμένο νόημα και δεν μπορεί να το έχει ο καθένας. Είναι σαν παράσημο. Όταν ξεδιαλύνω την ακριβή λειτουργία τους θα τα γράψω πιο αναλυτικά. Όλα αυτά αφορούν μόνο τους κρατούμενους πρώην σοβιετικών χωρών. Εμένα και όσους δεν είναι ρώσοι, γεωργιανοί, καζακζτανοί, ουκρανοί, κ.τ.λ. δεν μας επηρρεάζουν ιδιαίτερα. Πάντως ας πούμε ο αρχηγός εδώ έχει δώσει γραμμή να μην γίνοναι φασαρίες και έτσι αν κάποιος έχει πρόβλημα με κάποιον άλλον κρατούμενο απευθύνεται στον αρχηγό και λύνεται συνήθως με συστάσεις. Το πιο ακραίο με κάποια σφαλιάρα τελετουργικού τύπου. Πάντως κανείς δεν μπορεί να πάρει πρωτοβουλία να χτυπήσει κάποιον άλλον, χώρις την άδεια του αρχηγού ο οποίος σε τέτοια θέματα είναι ιδιαίτερα φειδωλός.
05-11-2012
Δεν θυμάμαι αν έχω γράψει για τους καινούργιους μου συγκάτοικους. Ο ένας είναι ουκρανός. Τα βράδια παραλυρεί. Ουρλιάζει. Λέει πράγματα στα ρώσικα. Είναι λίγο γκράν γκινιόλ η φάση. Ευτυχώς που δεν παραμιλάει στα λατινικά να κρύβομαι κάτω απο το πάπλωμα! Μου λέει πως στην φυλακή ξεκίνησε αυτή η ιστορία . Μου λέει πως και εγώ μουρμουρίζω όταν κοιμάμαι. Το ξέρω. Εγώ όμως το είχα απ’έξω.
Σε λίγες μέρες φεύγει και αυτός. Θα έιναι ο τρίτος συγκάτοικος που χαιρετάω. Πήγε δικαστήριο και έφαγε μόλις 3,5 χρόνια. Προσπάθησε να βγάλει κάτι μετανάστες στην Ιταλία. Η κατηγόρια είναι ίδια με το να προσπαθήσεις να τους βάλεις όμως οι ποινές είναι τελείως διαφορετικές…
Ο τουρκοβούλγαρος συγκάτοικος για ίδια υπόθεση έφαγε 575 χρόνια κάθειρξη και 5.800.000 ευρώ πρόστιμο! Κάτι που μεταφράζεται σε 9-15 χρόνια κανονικής ποινής. Σε μιά δίκη που όπως μου λέει κράτησε 5-10 λεπτά. Η διαφορά είναι οτι ο ένας δικάστηκε στην Κέρκυρα κι ο άλλος στην Κομοτηνή. Ο ένας “έβγαζε”, ε και ο άλλος “έβαζε” …
Ο τουρκοβούλγαρος συγκάτοικος είναι μια μορφή τραγική στα όρια του κωμικού. Του δώσανε 2.000 ευρώ για να οδηγήσει ένα φορτηγό με 100 μετανάστες για μια απόσταση περίπου 80 χιλιομέτρων, απο ένα χωριό κοντά στην Αλεξανδρούπολη σε ένα άλλο πάλι εντός Ελλάδος. Ήξερε οτι θα κάνει κάτι παράνομο αλλά δεν υποψιαζόνταν οτι η μεταφορά ανθρώπων τιμωρείται τόσο αυστηρά. Τον πιάσανε λίγο μετά την αυστηροποιήση της σχετικής νομοθεσίας. Μέχρι και λίγο πριν το περισσότερο που μπορούσαν να βάλουν ήταν τα 10 χρόνια κάθειρξη.
Στις δύο μικρούλες κόρες του λέει πως είναι στην Ευρώπη για δουλειά. Εκείνες του λένε να σταματήσει την δουλειά και να γυρίσει κοντά τους. Του λένε οτι δεν θέλουν λεφτά, ούτε ρούχα, ούτε παιχνίδια αλλά να γυρίσει κοντά τους. Τον ρωτάνε αν σταμάτησε να τις αγαπάει. Μου τα λέει και βουρκώνει. Μου δείχνει τις ζωγραφιές που του στέλνουν ταχυδρομικά. Μου λέει πως μεγαλώνουν χωρίς εκείνον και αυτός το μόνο που ζητάει είναι να τις περιμένει στο σπίτι να γυρίσουν απο το σχολείο. Όμως όχι. Θα τις ξαναδεί ίσως σε δέκα χρόνια. Όταν θα έχουν πια μεγαλώσει. Όταν θα έχει χάσει όλες τις στιγμές τους. Επειδή έτσι αποφάσισε ένας καργιόλης δικαστής που μετά πήγε σπίτι του, είπε στην γυναίκα του οτι είχε μια πραγματικά δύσκολη μέρα, έφαγε και έριξε έναν μεσημεριανό υπνάκο.
Σκαστά, 3/5, ρίξε ακρόαση αρχιφύλακα, Παρασκευή υπογράφω αναστολή,
δε μου ήρθε η επιταγή, με έβαλε στα μεροκάματα, με έβγαλε απ’ τα μεροκάματα,
δυο κουταλιές καφέ για τον τάδε, μια κουταλιά ζάχαρη, να στρίψω ένα τσιγαράκι,
κλείνει, ανοίξαμε, καριολόπουστας, μια 4άρα κάρτα, 2 μικρούς καπνούς, στήθος,
ώμους, πλάτη, ρεπό.
Άνθρωποι καταδικασμένοι να επαναλαμβάνουν τις ίδιες λέξεις μπορεί και για πάντα.
Καταδύομαι στο τίποτα και ψάχνω θησαυρούς.
Νέα μέτρα αναγγέλλει ο κύριος Ρουπακιώτης με αφορμή την επιτυχημένη μαζική απόδραση από τις φυλακές Τρικάλων. Προφανώς του φαίνεται ακατανόητο να υπάρχουν άνθρωποι που διεκδικούν την ελευθερία τους χωρίς δικονομικά παζαρέματα. Έτσι δε θα αρκεστεί στα ναζιστικού τύπου αντίποινα και στη λογική της συλλογικής ευθύνης που εφάρμοσε διατάσσοντας εφόδους των ΕΚΑΜ σε πολλές φυλακές της χώρας. Έφοδοι κατά τις οποίες τα ΕΚΑΜ προκάλεσαν φθορές στα κελιά και τα προσωπικά αντικείμενα των κρατουμένων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις βιαιοπράγησαν ως τραμπούκοι β’ διαλογής.
Νέα μέτρα διατυμπανίζει ο κ. Ρουπακιώτης, με τη νοσηρή αφέλεια που μόνο ένας κύριος Δένδιας θα μπορούσε να μιμηθεί. Παραχωρεί ένα σημαντικό κομμάτι του ελέγχου των κρατουμένων σε δυνάμεις της αστυνομίας ενώ αναγγέλλει και ίδρυση πειθαρχικής φυλακής υπερ-υψίστης ασφαλείας! Επαναφέρει λοιπόν δύο μέτρα για την κατάργηση των οποίων οι κρατούμενοι τη δεκαετία του ’90 είχαν δώσει αιματηρούς αγώνες. Αγώνες τους οποίους ο κ. Ρουπακιώτης, με την ιδιότητα του δικηγόρου τότε και όχι της τροικανής μαριονέττας, έβρισκε δίκαιους.
Φυσικά δεν εκπλήσσει ότι το δόγμα νόμος και τάξη εφαρμόζεται και στις φυλακές. Δεν εκπλήσσει γιατί αυτό είναι το φυσικό του πεδίο και οι κρατούμενοι το κατεξοχήν υποκείμενό του. Όμως πρέπει να είναι κανείς, όχι απλά ανίκανος για υπουργός αλλά εντελώς ηλίθιος για να μην καταλαβαίνει ότι αυτά τα μέτρα θα σημάνουν όχι το τέλος των αποδράσεων αλλά το τέλος των αναίμακτων αποδράσεων.
Με λίγα λόγια, την ούτως ή άλλως δύσκολη και απογυμνωμένη από σχεδόν κάθε δικαίωμα ζωή του κρατουμένου, θα έρθει να επιβαρύνει η κατά βούληση είσοδος και έρευνα της αστυνομίας στον προσωπικό του χώρο -το κελί εν προκειμένου- και η αναβίωση από πλευράς της οποιασδήποτε βεντέτας, όπως ένα πρώτο δείγμα γραφής αποκαλύφθηκε στις έρευνες – αντίποινα που έκαναν τα ΕΚΑΜ στις φυλακές Τρικάλων και Κορυδαλλού. Όποιος κρατούμενος αντισταθεί σ’ αυτόν τον εξευτελισμό από εδώ και έπειτα, τον περιμένουν οι πειθαρχικές φυλακές υπερ- υψίστης ασφαλείας όπου θα του στερείται – “περιορίζεται” κατά τις πιο κομψές διαρροές του υπουργείου – η επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Ο κρατούμενος λοιπόν μένει εντελώς ευάλωτος στην κρατική αυθαιρεσία καθώς, αν έχει ένα τρόπο να αντισταθεί σε οποιαδήποτε κατάχρηση εξουσίας, αυτός είναι η μέσω της επικοινωνίας του δημοσιοποίηση της κατάστασής του.
Η διαφθορά στις ελληνικές φυλακές, η διαφθορά της σωφρονιστικής υπηρεσίας μπορεί πράγματι κάποιες φορές να ανοίγει το δρόμο για αποδράσεις. Όμως ας μάθει ο κ. Ρουπακιώτης ότι η διαφθορά στις ελληνικές φυλακές είναι διοικητική επιλογή, είναι βαλβίδα αποσυμπίεσης και όχι αδυναμία. Η σωφρονιστική υπηρεσία την τελευταία δεκαετία για να κρατήσει ένα επίπεδο κοινωνικής ειρήνης στις φυλακές, επέλεξε το καρότο της διαφθοράς απ’ το μαστίγιο της μηδενικής ανοχής, γιατί πολύ καλά γνωρίζει ότι οι φυλακές είναι ένα καζάνι που βράζει…
Είναι ένα καζάνι που βράζει, γιατί ο κ. Ρουπακιώτης και ο κάθε προκάτοχός του, ποτέ δεν ασχολήθηκε με το πώς μπαίνουν τόσες χιλιάδες άνθρωποι στην φυλακή αλλά με το πώς βγήκαν 11 όλοι κι όλοι. Γιατί ποτέ δεν έλεγξε γιατί τόσες χιλιάδες άνθρωποι καταδικάζονται σε αποκρουστικά βαριές ποινές με στοιχεία που δεν στέκουν ούτε σε καφενοδικείο. Ας αφήσει τις πειθαρχικές φυλακές εκεί όπου ανήκουν, στο χρονοντούλαπο δηλαδή της ιστορίας, κι ας ασχοληθεί με το πρόβλημα που πραγματικά άπτεται των αρμοδιοτήτων του. Το πώς δηλαδή αποδίδεται η ποινική δικαιοσύνη στην ελλάδα και το πώς τα δικαστήρια βάζουν τις ποινές “με το μάτι” σαν να βαθμολογούν απλά και μόνο τον όγκο μιας δικογραφίας, οδηγώντας σε υπερπληθυσμό τις φυλακές.
Τέλος, ας επισκεφτεί μια φορά πέρα από τα γραφεία των διευθυντών και των αρχιφυλάκων, μια πτέρυγα κρατουμένων για να δει πως ζουν οι άνθρωποι εκεί για χρόνια ατελείωτα. Κ ι αν παραδεχτεί ότι κ ο ίδιος δεν θα επιχειρούσε να φύγει με κάθε κόστος, ας πάρει ότι μέτρο νομίζει. .
Α. Θεοφίλου
Κρατούμενος φυλακών Δομοκού,
02/04/2013
15/10/2012
Η ανακύκλωση στη φυλακή είναι σχεδόν επιστήμη. Τα πάντα μπορούν να αποκτήσουν μια εναλλακτική χρήση αντί να πεταχτούν. Άδειες τηλεκάρτες, για να ξύνουν ο, τι κολλάει στο ταψί, άδεια κουτάκια από ταχίνι για ταπερ και ετικέτες από σαμπουάν για αυτοκόλλητα. Το μεταλλικό κουτί του nescafe τρυπημένο στον πάτο του και γυρισμένο ανάποδα λειτουργεί ως καπάκι για την τρύπα της αποχέτευσης. Αλλά και το φαγητό ποτέ δεν πάει χαμένο. Το μπαγιάτικο ψωμί ψήνεται και γίνεται παξιμάδια και ο, τι περισσεύει από το φαγητό του συσσιτίου ξαναμαγειρεύεται με άλλον τρόπο και την προσθήκη σάλτσας ή καρυκευμάτων ανάλογα με τα γούστα των κρατούμενων.Τα πάντα μπορούν να βρουν διαφορετική χρήση από αυτήν που προορίζονταν αρχικά. Μέσα σε αυτόν τον σκουπιδοτενεκέ ανθρώπων λειτουργεί ένα εργαστήρι ανακύκλωσης εμπορευμάτων! Μαρξ, Ντεμπόρ! Η διαλεκτική με πνίγει.
16-10-2012
Περπατάω στην αυλή. Κάθε είκοσι μέτρα βρίσκω τοίχο και κάνω μεταβολή. Πάνω-κάτω στην αυλή για καμιά ώρα. Κάνω δύο τρία χιλιόμετρα την ημέρα συνήθως ακούγοντας μουσική. Πολύ ταιριαστοί με το industrial τοπίο είναι οι prodigy. Σήμερα δεν ακούω μουσική. Σήμερα μιλάω με τον Σίνκ. Τον Ινδό που έχει ισόβια επειδή έσφαξε έναν συμπατριώτη του για μία παρεξήγηση. Έχει ευγενική φυσιογνωμία και αρχικά δεν μπορείς να πιστέψεις ότι έκανε κάτι τέτοιο. Μόνο όταν θυμώνει το πρόσωπο του γίνεται σαν οργισμένος Ινδουιστικός θεός. Τα φρύδια του σχηματίζουν ένα βέλος που δείχνει την μύτη του και τα μάτια του συννεφιάζουν. Τότε καταλαβαίνεις ότι πράγματι, μπορεί να έχει κάνει κάτι τέτοιο. Κατά τα άλλα είναι καλός. Ευγενικός και για τα δεδομένα της πτέρυγας αξιοπρεπής.
Περπατάμε πάνω-κάτω στην αυλή σαν τους αυτιστικούς. Μου λέει πως όταν αποφυλακιστούμε θα συνεχίσουμε από συνήθεια να πηγαίνουμε πάνω-κάτω χωρίς να υπάρχει τοίχος. Γελάμε. Μου λέει πως δύο τρία χρόνια φυλακή καλό κάνει αλλά δεκαέξι τρελαίνεσαι. Πουτάνες είναι λέει.Μου λέει επίσης πως όταν του βάλανε τα ισόβια η εισαγγελέας σχολίασε ειρωνικά ότι δεν πρέπει να του κακοφαίνεται γιατί σε οκτώ χρόνια θα πάρει άδεια! Λες και τα χρόνια δεν θα περάσουν από πάνω του.Σε οκτώ χρόνια ένας άνθρωπος έχει ζήσει, έχει πράξει, έχει δει, έχει σκεφτεί, έχει γνωρίσει, έχει γελάσει, έχει θυμώσει τόσο πολύ που γίνεται άλλος άνθρωπος. Κρατάει τον πυρήνα της προσωπικότητας του αλλά όλο το υπόλοιπο αλλάζει. Όλα αυτά σε οκτώ χρόνια. Πόσο μάλλον σε δεκαέξι. Σε δεκάξι χρόνια, αυτός που θα αποφυλακιστεί θα είναι άλλος άνθρωπος από αυτόν που φυλακίστηκε. Και επιπλέον πέραν από την βάρβαρη και μεσαιωνική τιμωρία του, που είναι ο μακροχρόνιος εγκλεισμός, η ζωή του θα έχει καταστραφεί δια πάντως. Ψυχικά, πνευματικά, κοινωνικά, οικονομικά. Και τι να κάνουμε, θα αναρωτηθεί κάποιος. Να αφήσουμε τον καθένα να σκοτώνει και ανενόχλητα; Δεν έχω απάντηση σε αυτό. Δεν θα πω το κλισέ, πως αν αυτή η πράξη είχε ρατσιστικά κίνητρα και γινόταν από έλληνα θα θεωρούνταν πλημμέλημα. Δεν θα πω ούτε για την κοινωνία του κεφαλαίου που παράγει η ίδια τόσο το έγκλημα και τον εγκληματία όσο και τον ορισμό τους. Δεν θα δώσω καμία απάντηση, όμως ξέρω ότι όποιος δεν έχει καθίσει έστω έναν μήνα φυλακή δεν δικαιούται να “αναρωτηθεί”.
17-10-2012
-Έχει δουλειά στην βουλγαρία;
-Βέβαια!Τώρα πια έχει πολύ…
-Πήρε τα πάνω της.
-Ναι ,δυόμιση χιλιάρικα το κεφάλι
-Δουλεύουν καλά εκεί!
-Ναι τώρα είναι βουλγαρία για ρουμανία.
Μου πήρε λίγα δευτερόλεπτα να καταλάβω ότι οι δύο ουκρανοί και ο ένας βούλγαρος, μιλούσαν για “διακίνηση μεταναστών”. Με στυλ όχι κυνικό. Απλά αδιάφορο. Λες και το εμπόρευμα στο οποίο αναφερόταν δεν ήταν άνθρωποι αλλά πατάτες.
Η ιερή μανία των μίντια αναγάγει οτιδήποτε παράνομο-ακόμα και μία,χωρίς χαρτιά,ανθρώπινη ύπαρξη-σε δαιμονικό. Μιλάει για δουλεμπόριο και για δουλεμπόρους. Στην πραγματικότητα δεν είναι χειρότερο από το να δουλεύεις σε γραφείο ενοικίασης εργαζομένων. Όμως όπως και να το κάνει κανείς δεν είναι ούτε καλύτερο…
Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε ένα 24ωρο πριν την μαγική απόδραση στις φυλακές Τρικάλων στις 22-3-2013.
Έχει ίσως κάποιο ενδιαφέρον να σχολιαστούν οι δυο τελευταίες απόπειρες απόδρασης από φυλακές υψίστης ασφαλείας. Με ελικόπτερο από τα Τρίκαλα η μια , με μια μικρή μπλόφα από το Μαλανδρίνο η άλλη.
Στη μία περίπτωση φάνηκε ότι η αστυνομία δεν δίστασε, προκειμένου να εμπεδωθεί το δόγμα μηδενικής ανοχής, να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή δεκάδων ανθρώπων, επικαλούμενη την πρόθεση της να αποτρέψει μια απόδραση , πράξη που διώκεται σε βαθμό πλημμελήματος…
Στη δεύτερη περίπτωση είδαμε τι μπορεί να πετύχει ένας κρατούμενος καμουφλάροντας ένα απλό ράδιο σε τηλεχειριστήριο βόμβας (!) αν οι διωκτικοί μηχανισμοί ξέρουν ότι με την ελευθερία του δεν αστειεύεται. Μπορεί τελικά να μη κατάφερε να φύγει αλλά κράτησε για ένα 24ωρο μια φυλακή στο πόδι με μόνο του όπλο τη απόφαση.
Όμως αυτό που πραγματικά έχει σημασία σ’ αυτά τα δυο περιστατικά είναι η αλλαγή στο νόημα της απόδρασης και η μετάλλαξη της σε μια ατομική υπόθεση του κρατούμενου. Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’90 η εξέγερση και η απόδραση ήταν δυο έννοιες σχεδόν αλληλένδετες. Η εξέγερση ήταν συνήθως η συνέπεια μιας απόπειρας μαζικής απόδρασης . Οι κρατούμενοι σε μια φυλακή , όλοι μαζί προσπαθούσαν ν’ αποδράσουν , κάποιοι τα κατάφερναν, κάποιοι τραυματίζονταν από σφαίρες μπάτσων στην προσπάθεια και οι υπόλοιποι επέστρεφαν πίσω κι έκαιγαν την φυλακή τους. Για την μετάλλαξη αυτή οι αιτίες πρέπει ν’ αναζητηθούν από τη μια στην αναβάθμιση της τεχνολογίας και της αρχιτεκτονικής της καταστολής και από την άλλη στο χωρίς προηγούμενο ατομικισμό των σύγχρονων κρατουμένων.
Οι σύγχρονες φυλακές είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ο μεγαλύτερος δυνατός έλεγχος τόσο με φυσικές όσο και με ηλεκτρονικές μεθόδους. Είναι οι κάμερες σε κάθε γωνιά , της απόλυτα τετραγωνισμένης και με απουσία οποιοιδήποτε φυσικού στοιχείου, πτέρυγας. Είναι οι πόρτες που ανοίγουν μόνο ηλεκτρονικά από τα δωμάτια ελέγχου. Είναι και ότι – μια σημαντική λεπτομέρεια- η ταράτσα , το κατεξοχήν καταφύγιο στασιαστών κρατουμένων, δεν είναι προσβάσιμη σχεδόν με κανένα τρόπο.
Από την άλλη είναι η αλλαγή στη σύνθεση του πληθυσμού την τελευταία δεκαετία, που έχει επιφέρει κάποιες αλλαγές στην αντίληψη των κρατουμένων. Ο πληθυσμός των φυλακών δεν αποτελείται ούτε από αιμοσταγείς εγκληματίες ούτε από ρομαντικούς παράνομους . Αποτελείται από μετανάστες της Αφρικής και της Ασίας που τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν, όχι απλά τη γλώσσα αλλά ούτε καν τον λόγο που είναι στη φυλακή. Αποτελείται από τοξικομανείς των οποίων η θέση είναι στα νοσοκομεία. Αποτελείται από τρομαγμένους απατεωνίσκους και χρεοφειλέτες, την νέα τάση των ελληνικών φυλακών. Αποτελείται από νονούς και μπράβους της νύχτας που με αντάλλαγμα κάποιες μικροεξυπηρετήσεις κρατάνε μια ισορροπία στις ελληνικές φυλακές μεταξύ διαφθοράς και κοινωνικής ειρήνης.
Οι σχέσεις των κρατουμένων μεταξύ τους είναι ψεύτικες, υποκριτικές μέχρι αναγούλας και διπλωματικές. Ένα παιχνίδι κυριαρχίας που λειτουργεί ως τροχοπέδη στο χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης, κάτι που μειώνει την αγωνιστική διάθεση η οποία προϋποθέτει την αλληλεγγύη. Διασπασμένοι οι κρατούμενοι σε έθνη και φυλές, σε μικρές και μεγάλες ποινές, σε διαφορετικά αδικήματα, σε προσωπικές διαφορές οι οποίες οφείλονται κυρίως στην πρέζα και σε ατομικά μικροσυμφέροντα, καταστρέφουν την όποια κοινότητα αγώνα θα μπορούσε να δημιουργηθεί . Τελικά όποιος θέλει να διεκδικήσει την ελευθερία του καλείται να το προσπαθήσει μόνος του ή με μερικούς φίλους. Οι συλλογικές λύσεις μοιάζουν σαν ένας ξεπερασμένος ρομαντισμός που ανήκει στη δεκαετία του ’90.
Και γιατί όλα αυτά έχουν σημασία;
Γιατί η φυλακή δεν είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας. Είναι ο χώρος που συμπυκνώνονται οι λειτουργίες της, οι αξίες της, οι παραδόσεις της, η ηθική της, τα προβλήματα της. Βλέποντας κανείς και αναλύοντας τι συμβαίνει μέσα μπορεί να ερμηνεύσει την κοινωνική αδράνεια έξω.
Θεαματικά και θεμιτά είναι τα ελικόπτερα της απόδρασης όμως ομορφότερες είναι οι φλόγες της εξέγερσης. Δεν πρέπει να πάψουμε να τιμούμε αυτούς που κατάφεραν ή έστω προσπάθησαν να ν’ αποδράσουν, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στόχος δεν πρέπει να είναι να πετάξουμε πάνω από τα τείχη αλλά να χορέψουμε πάνω στα συντρίμμια τους.
Α. Θεοφίλου.
21-3-2013
Ε1 πτέρυγα φυλακών Δομοκού.
7/10/2012
Η φράση που ακούγεται πιο συχνά εδώ μέσα είναι: “Εγκώ άντικα μέσα!”. Το δίκαιο και το άδικο φυσικά είναι σχετικά. Πάντως τα επιχειρήματα τους δεν αντέχουν στην κριτική. Καλά καλά δεν πείθουν εμένα που έχω όλη την καλή διάθεση να πειστώ. Επίσης ο καθένας θεωρεί για τον εαυτό του ότι είναι άδικα μέσα, αλλά βρίσκει δίκαιο να κάθονται όλοι οι υπόλοιποι.
Γεγονός είναι ότι αν οι δικαστές, στα πλαίσια της εκπαίδευσης τους, κάθονταν ένα μήνα στη φυλακή δεν θα “ρίχνανε” τα χρόνια εγκλεισμού σαν να λύνουν λογιστικές εξισώσεις. Θα καταλάβαιναν ότι στη φυλακή κάθονται άνθρωποι και όχι αριθμοί. Άνθρωποι πραγματικοί με ψυχή και σάρκα. Που νιώθουν την απελπισία του εγκλεισμού στο πετσί τους. Κάθε στιγμή. Κάθε χρόνο.
Όμως οι δικαστές έχουν την ηθική του δήμιου. Θάβουν ανθρώπους ζωντανούς, καταστρέφουν οικογένειες και πιστεύουν πώς κάνουν λειτούργημα. Παίρνουν τον μισθό τους, αγοράζουν φαγητό, το τρώνε και δε νιώθουν ανθρωποφάγοι!
08/10/2012
Σήμερα στην πρωινή μου βόλτα στο προαύλιο, είδα κάτι πουλάκια που έκαναν φωλιά στα σύρματα της κορυφής του τοίχου. Οποία διαλεκτική αντίφασις, σκέφτηκα. Το σύμβολο της ελευθερίας βρήκε καταφύγιο στο σύμβολο της στέρησης της.
09/10/2012
Η ανθρωπότητα ζει τις πιο κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της και εγώ είμαι στην φυλακή να μαθαίνω τα σκορ του ταξικού αγώνα με δύο βδομάδες καθυστέρηση.
10/10/2012
“Η φυλακή χάλασε. Σήμερα δεν αξίζει να βγάζεις φυλακή ότι και να έχεις κάνει! Παλιά ήταν αλλιώς…” μου εκμυστηρεύτηκε άνθρωπος εβδομήντα χρόνων από τα οποία τα σαράντα πέντε έχει περάσει σε διάφορες φυλακές. Φυσικά δεν απάντησα. Μόνο κοίταξα σαν να είμαι εγκλωβισμένος σε τελευταίο καρέ του Αρκά. Λίγο πιο απελπισμένα και σκέφτηκα: Φυλακόβιος καριέρας, απογοητευμένος που ο 21ος αιώνας σάρωσε όποια αξία άφησε όρθια ο 20ος…
12/10/2012
Πιστεύω ότι η φυλακή είναι μια συνεχής μάχη. Μια μάχη με τον χρόνο. Να μην πάει χαμένο ούτε λεπτό. Να μην σου στερήσουν τίποτα. Να μην σε αλλοιώσουν καθόλου. Διάβασμα, γυμναστική, γράψιμο και ανάποδα.
13/10/2012
Η αναγκαστική συμβίωση είναι αγχωτική γιατί εκθέτεις την προσωπικότητα σου σε ανθρώπους που αν δεν τα έφερνε έτσι η μοίρα, η τύχη ή η αντιτρομοκρατική, δεν θα τους συναντούσες ούτε σε τρόλεϊ της Πατησίων.. Η μόνη κοινότητα που μπορώ να δημιουργήσω εδώ είναι το τσιγάρο. Κάθεσαι. Δεν έχεις τίποτα να πείς. Μόνο να καπνίσεις παρέα ένα τσιγάρο. Να κοινωνήσεις μέσω του καπνού. Τελικά το έκοψα πριν από δύο βδομάδες.
14/10/2012
Ένας Αλβανός στη διπλανή πτέρυγα έχει βάλει συνδρομητική της Αλβανίας. Το τηλεκοντρόλ το έχει αυτός αλλά σήμα πιάνουν όλες οι τηλεοράσεις από τις γύρω πτέρυγες. Εκεί λοιπόν που αράζεις και βλέπεις τσοντούλα για να μην ξεχάσεις πώς το κάνουν οι χιπατζήδες, αλλάζει το κανάλι και βάζει μπάλα. Όλη του η ζωή είναι τσόντα και μπάλα. Μα αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι το κάνουν και έξω. Δεν χρειαζόταν να μπει φυλακή! Άντικα μέσα και αυτός…